بر اساس آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور، در حوادث رانندگی دو ماهه نخست امسال دو هزار و ۵۹۶ نفر جان خود را از دست دادند که از این تعداد دو هزار و ۸۹ نفر مرد و ۵۰۷ نفر زن بودند.
به گزارش ایسنا، اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: آمار تلفات حوادث رانندگی دو ماهه ابتدایی سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات یکهزار و ۹۸۰ نفر بود، ۳۱.۱ درصد بیشتر شده است.
به نظر می رسد یکی از دلایل رشد کشته های تصادفات رانندگی در دو ماهه امسال لغو و یا کمتر شدن محدودیت های سفر ناشی از شیوع کرونا در مقایسه با مدت مشابه سال قبل است که افزایش تعداد تلفات و مصدومان تصادفات را به ویژه در ایام نوروز و فروردین ماه به دنبال داشت.
بر اساس این گزارش در دو ماهه امسال بیشترین آمار تلفات تصادفات به ترتیب مربوط به استان های فارس با ۲۴۰ و سیستان و بلوچستان با ۱۹۴ و تهران با ۱۷۸ و کمترین آن مربوط به استان های ایلام با ۱۷، کهگیلویه و بویراحمد با ۳۱ و خراسان شمالی با ۳۴ فوتی بوده است.
در دو ماهه اول امسال، ۴۶ هزار و ۷۹۸ نفر نیز در حوادث رانندگی مصدوم و به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند که این تعداد نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۰.۲ درصد بیشتر شده است.
از کل مصدومان تصادفات فروردین و اردیبهشت امسال ۳۴ هزار و ۳۸۶ نفر مرد و ۱۲ هزار و ۴۱۲ نفر زن بودند.
*مرگ یکهزار و ۱۹۷ نفر در تصادفات اردیبهشت
در اردیبهشت امسال نیز یکهزار و ۱۹۷ نفر در تصادفات جان خود را از دست دادند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۴.۹ درصدی داشته است.
تعداد مصدومان تصادفات که به این سازمان مراجعه داشته اند نیز در این ماه ۲۲ هزار و ۳۶۳ نفر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲.۸ درصد کمتر است.
*توصیه به هموطنان
سازمان پزشکی قانونی کشور با استناد به آمارها و مستندات گردآوری شده در واحد آمار این سازمان که تفاوت قابل توجه تعداد تلفات تصادفات دو ماهه امسال نسبت به سال قبل را نشان می دهد، به هموطنان توصیه می نماید تا به دستورالعمل های اعلام شده مبنی بر محدودیت سفر برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا با توجه به آغاز پیک پنجم بیماری توجه کنند و در صورت ناگزیر بودن از سفرهای ضروری، نکات ایمنی و توصیه های لازم برای رانندگی ایمن را مد نظر قرار دهند.
حمید حاجیپور/ جادههای کشور در نوروز 94 شاهد کاهش نسبی آمارتصادفات بودند یعنی حدود 12 درصد به نسبت سال پیش. با این همه مرگ هزار و 100 شهروند در این روزها نشان میدهد همچنان آمار تلفات جادهای بالایی داریم. در تعطیلات نوروزی پلیس برای کاهش هرچه بیشتر حوادث رانندگی بیش از 4 هزار خودروی رانندگان متخلف را توقیف کرد. در سال جدید استانهای خوزستان،فارس،خراسان رضوی و تهران درست مثل سالهای گذشته جزو پرحادثهترین محورهای مواصلاتی کشور بودند و نیز ترافیک استانهای مازندران، خراسان رضوی، هرمزگان، خوزستان و ورودی و خروجی استانهای قم، فارس و اصفهان پر حجمترین ترافیک برآورد شد.
سرنوشت تلخ
روی صندلی چرخدارش بیحرکت نشسته و از پشت پنجره بیرون را نگاه میکند. باد زوزه کشان انگار که بخواهد درختان را از ریشه درآورد چنگ میزند. باران میگیرد و برخورد قطرات به شیشه او را به یاد اتفاقات تلخ گذشته میاندازد، روزی که همراه با همسر و دو فرزندش درحال سفر به شمال کشور بود تا تعطیلات را آنجا سپری کنند ولی سفر نافرجام ماند و خانوادهاش...
آن روز هم هوا طوفانی بود و باران میآمد و ناصر بیتوجه به هشدارهای ایمنی که بارها و بارها در رسانه ها دیده بود فقط به این فکر بود که باید سریع برسد. پایش را روی پدال گذاشته بود و گاز میداد.عقربه سرعت از روی 120 میگذشت،جاده لغزنده بود و برف پاکنها مدام روی شیشه به این سو و آن سو میرفتند تا اینکه اتفاقی که نباید میافتاد افتاد و خودرو به خاطر سرعت بیش از اندازه و ترمز ناگهانی واژگون شد و مرگ 3 عضو خانواده و قطع نخاع پدررا رقم زد.
حالا او خود را در اتاقش زندانی کرده و به اشباهاتش فکر میکند. زمانی که همسرش از او میخواست کمی احتیاط کند و با سرعت نرود و دقایقی بعد که بهخاطر سرعت بالا جریمه شد و باز پدال گاز را شل نکرد. یادش میآید چند لحظه پیش از تصادف بچههایش میخندیدند و روی صندلی عقب بالا و پایین میپریدند. یادش میآید هنوز عیدیشان را نداده بود.
ناصر جزو کسانی است که خواسته یا ناخواسته به رعایت قانون اهمیتی نداده است و حالا عذاب وجدان و غم از دست دادن خانواده حتی یک لحظه او را رها نمیکند: «اگر...»
تصادفات نوروزی
امسال مثل هرسال دیگر پلیس توصیههایی داشت برای مسافران نوروزی: «قانون را رعایت کنید؛،سبقت غیرمجاز نگیرید، بیشتر از سرعت مجاز نرانید، کمربندتان را ببندید و....» تا آمار تصادفات و تخلفات رانندگی کاهش یابد و نوروز جدید حادثه کمتری بیافریند اما هنوز بسیاری هستند که انگار نه جان خود و نه جان دیگران برایشان چندان اهمیتی ندارد.به طور مثال 29 اسفندماه در اتوبان کرج - قزوین رانندههای 2 خودرو پژو پارس و پژو206 در حالی که خانوادههایشان هم کنارشان بودند با هم مسابقه گذاشته و در ترافیک نیمه سنگین هرکاری که از ذهنشان میگذشت انجام دادند؛ از این لاین به آن لاین لایی میکشیدند و بیتوجه به اینکه شاید این حرکات خطرناک منجر به تصادف و خسارت جبران ناپذیری برای خود و دیگران شود سرشان گرم کورسشان بود که خوشبختانه پلیس چند کیلومتر جلوتر متوقف شان کرد.آمار تصادفات نشان میدهد تخلفات خودروهای سنگین و برخی اتوبوسها هم به خطرات جادهای بویژه جادههای پرتردد افزوده است و نمونهاش هم برخورد اتوبوس مسافران با یک کامیون در جاده سبزوار به شاهرود و زخمی شدن 44 نفر در روز 12 فروردین ماه.
در سال 93 نیز در طول 20 روز هزار و 84 نفر جان خود را بر اثر تصادف جادهای از دست دادند، از میان این تعداد 94 مورد در محورهای خوزستان، 93 نفر در محورهای فارس، 71 نفر در محورهای خراسان رضوی و 71 نفر دیگر نیز در محورهای استان تهران جان خود را از دست دادند.
سرهنگ نادر رحمانی، سرپرست مرکز فرماندهی و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا با اشاره به افزایش واژگونی خودروهای سواری بویژه در ایام نوروزمیگوید: «متأسفانه در سالهای گذشته واژگونی خودروهای سواری بویژه در ایام تعطیلات نوروزی افزایش داشته است. از جمله مواردی که منجر به واژگونی خودروها میشود، خستگی و خوابآلودگی راننده است، که در این خصوص تنها کافی است راننده پیش از حرکت خواب کافی داشته و در طول مسیر سفر نیز با توقف در حاشیه امن جاده مدتی را استراحت کند.
وی سرعت غیرمجاز و سبقت غیرمجاز را نیز دو علت عمده حوادث رانندگی میداند و عنوان میکند: «4 استان فارس، خوزستان، خراسان رضوی و استان تهران از استانهای پهناور کشورمان هستند، بیشترین تصادفات را به خود اختصاص میدهند که علاوه بر جمعیت بالا عامل دیگری که باعث بروز تصادف در این محورها میشود خلوتی جادههای این محورهاست. متأسفانه برخی رانندگان گمان میکنند با خلوت بودن جاده میتوانند با سرعتی بیش از حد مجاز رانندگی کنند که نتیجه آن بروز چنین حوادثی است.»
سردار اسکندر مؤمنی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا نیز از فعالیت و حضور 50 هزار نفری پلیس در معابر درون شهری و برون شهری برای کنترل رفت و آمد خودروها میگوید: «نوروز امسال 92 درصد رانندگان قوانین و مقررات رانندگی را رعایت کردهاند و با 8 درصد از رانندگان متخلف برخورد قاطع و قانونی صورت خواهد گرفت و در طول تعطیلات نوروز گواهینامه چند هزار راننده پرخطر ضبط و حدود 4 هزار خودرو رانندگان متخلف نیز تا 72 ساعت توقیف شد.»
رتبه 5 تلفات رانندگی در دنیا
تا همین چند سال پیش تعداد کشتهشدگان در حوادث رانندگی سالانه 28هزار تن و تعداد مجروحان و کسانی که قطع عضو یا نقص عضو میشدند بیش از 700هزار تن بود که با توجه به آمار بسیار بالا از سوی مسئولان بویژه راهنمایی و رانندگی تدابیری برای کاهش تلفات رانندگی اندیشیده شد و در طول یک دهه تلاش فلش مرگ روی18 هزار نفر توقف کرد و البته چند سالی است که روی همین عدد توقف کرده است. کاهش آمار بسیار امیدوار کننده است ولی کارنامه خوبی نیست زیرا کشورمان در حال حاضر بنابر بر آمارهای جهانی در رتبه پنجمین کشور پرتلفات در زمینه تصادفات رانندگی قرار دارد. پلیس و برخی از سازمانهای مسئول در کاهش حوادث و تلفات رانندگی تلاش خود را کردهاند و نظارتهای فیزیکی و الکترونیکی و افزایش سرعت عمل یگانهای امدادی بسیار متفاوت از سالهای گذشته است اما هنوز جایی از کار میلنگد؛ آیا مشکل در خطاهای انسانی است؟ آیا رانندهها مقصرند؟ جاده و خودرو ایرادی ندارند؟پرسش ما را معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران پاسخ میدهد: «اگر آمار مرگ و میر حوادث ترافیکی را با تلفات زلزلههای 100 سال پیش یا شهدای 8 سال دفاع مقدس مقایسه کنیم متوجه میشویم که معابر ناایمن و خودروهای غیراستاندارد در کشورمان همچنان قربانی میگیرد. همانطور که استفاده از وسایل نقلیه در کشورمان روز به روز در حال افزایش است حوادث راههای کشور هم گسترش یافته است و بر اساس گزارش پژوهشکده بیمه مرکزی ایران کشورمان تا ابتدای سال 92در میان 190کشور دنیا از نظر ایمنی و تصادفات در رتبه 189 قرار گرفته است. میتوانیم با تدوین و اجرای یک برنامه 4یا5ساله آمار را به یک دوم و حتی یک سوم میزان فعلی برسانیم. بررسیها نشان میدهد کشورهای اتحادیه اروپا و ژاپن تلفاتشان زیر متوسط جهانی است ما هم میتوانیم با استفاده از یک برنامه هدفمند آمارها را کاهش دهیم.» در بررسی تصادفات جادهای باید به چند نکته دیگر هم اشاره کرد، بروز یک تصادف دلایل مختلفی مانند خطاهای انسانی، نقص در وسیله نقلیه، اشکال در هندسه جادهها و پرخطر بودن برخی محورها دارد. وقتی به دقت این عوامل بررسی شود میتوان فهمید که اگر حتی یکی از عوامل تصادف بروز پیدا کند دیگر تصادف حتمی است. سازمانها و نهادهای مسئول در بحث آموزش و فرهنگسازی در رعایت قوانین رانندگی برای ارتقای فرهنگ رانندگی تلاش میکنند ولی فقط با فرهنگسازی نمیتوان از بروز تصادفات پیشگیری کرد، زیرا نقص فنی و پایین بودن استاندارد خودرو یا خرابی جاده از دسترس راننده خارج است. کافی است روزهای تعطیل سفری به گیلان یا مازندران داشته باشید چیزی که با آن روبهرو خواهید شد ترافیک طاقت فرسایی است که ساعتها شما را آزار خواهد داد.
این موضوع به سادگی نشان میدهد بیشتر جادههای قدیمی کشور دیگر توان کشش و تردد خودروهایی را که روز به روز هم به تعدادشان افزوده میشود ندارد و هندسه آنها بر اساس نقشههایی که چندین دهه پیش طراحی شده ساخته شده است. همچنین باید پرسید چقدر کیفیت خودروها تغییر یافته ؟ آیا همه خودروهایی که مورد استفاده رانندگان است مجهز به کیسه هوا یا ترمزABS هستند؟جواب را شما هم مثل ما میدانید. اگر سری به سالن تشریح پزشکی قانونی بزنید حتماً متوجه خواهید شد که شمار زیادی از قربانیان حوادث رانندگی نیز به خاطر ضربه به سر و ناایمن بودن خودروها جان خود را از دست دادهاند.
گذشتهها میگفتند «آشپز که دو تا شد، غذا یا شور میشود یا بینمک» حالا در بحث امداد جادهای و حوادث غیرمترقبه در ایام نوروز هم به نظر میرسد که تعداد آشپزها آنقدر زیاد شده و به حدی مسئولیتهای امدادی بین نهادهای مختلف تقسیم شده که دیگر هیچ نهادی به نهاد دیگر پاسخگو نیست.
دکتر امین صابرینیا، رئیس اورژانس کشور هم در گفت وگو با جام جم ضمن انتقاد از چند تکه شدن توان امدادی کشور عنوان می کند: در بسیاری از کشورهای جهان مثل آمریکا، آلمان، هند و حتی قطر و ترکیه، خارج کردن مصدوم از صحنه تصادف، انتقال علمی او توسط آمبولانس و ارائه خدمات اورژانسی به بیمار در بیمارستان به عهده یک نهاد واحد است و یک مدیریت یکپارچه بر همه آنها اعمال می شود، اما در کشور ما چنین رویه ای وجود ندارد.
به گفته این مقام مسئول، در کشور ما مسئولیت خارج کردن مصدوم در صورت بروز تصادفات جاده ای به عهده هلال احمر است و بعد از آن مسئولیت انتقال بیمار و ارائه خدمات اورژانسی به او بر عهده اورژانس و بیمارستان هاست؛ یعنی امدادرسانی به مصدومان تصادفات در کشور ما بین هلال احمر و اورژانس تقسیم شده است، در حالی که آنها دو نهاد کاملا مجزا هستند که به همدیگر هم پاسخگو نیستند.
نبود مدیریت واحد و یکپارچه در بحث امدادرسانی جاده ای، مشکلی است که به گفته صابری نیا مردم را هم دچار مشکل خواهد کرد.
در صورت بروز مشکلاتی در امدادرسانی، داستان پیچیده تر از این حرف ها هم می شود.
صابری نیا تاکید دارد که چون یک نهاد پاسخگو برای امدادرسانی وجود ندارد، در صورت بروز عیب و نقصی در ارائه خدمات امدادی، هر کدام از نهادها، مسئولیت اشتباه را به گردن دیگری می اندازد و نهاد مشخص و قطعی برای پاسخگویی وجود ندارد.
مشکل بعدی که این مقام مسئول مطرح می کند این است که نیروهای اورژانس برای امدادرسانی جاده ای تحصیلات آکادمیک دارند، ولی خیلی از نیروهای داوطلب دیگر گروه های امدادی از چنین تخصصی برخوردار نیستند. این اختلاف توان تخصصی باعث می شود که اشتباه امدادی یک گروه غیرتخصصی به گردن اورژانس و وزارت بهداشت بیفتد و مثلا گاهی پیش می آید که یک بیمارستان مجبور می شود پاسخگوی اشتباه نهاد دیگری غیر از اورژانس باشد.
رئیس اورژانس کشور بصراحت می گوید که این نهاد دولتی حاضر است در صورت افزایش اعتبارات اورژانس یا تجمیع اعتبارات نهادهای امدادرسان، مسئولیت خروج بیمار از صحنه تصادف را هم بر عهده بگیرد، کما این که صابری نیا خاطرنشان می کند که بر اساس آمارهای پلیس، همین الان هم 75 درصد بیماران حوادث ترافیکی را اورژانس انتقال می دهد.
هلال احمر: نگویید تداخل، بگویید همافزایی
در بسیاری از حوادث غیرمترقبه مثل زلزله، نهادهای مختلف امدادی با همدیگر تداخل وظیفه دارند و حتی این وسط نیروهای مردمی هم به کمک می آیند و تداخل وظایف را چند برابر می کنند.
حسین درخشان، سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال احمر در گفت وگو با جام جم معتقد است که همکاری های اورژانس و هلال احمر، موازی کاری نیست و نیروهای این دو نهاد در ایام نوروز با یکدیگر هم افزایی دارند.
او می گوید در ایام نوروز، تفاهم نامه ای بین اورژانس و هلال احمر امضا شده که بر اساس این تفاهم نامه، هم افزایی نیروها بیشتر خواهد شد و حتی قرار شده که پایگاه های مشترکی بین اورژانس و هلال احمر ایجاد شود.
درخشان تاکید دارد که جمعیت هلال احمر تازه وارد کار نشده و چند دهه است که در جاده ها، امداد نوروزی انجام می دهد.
براساس این تفاهم نامه، وظیفه نجات و رهاسازی مصدومان جاده ای برعهده هلال احمر است و وظیفه انتقال و درمان بیمار به عهده اورژانس است، اما مساله اینجاست که این دو وظیفه در جهت همدیگر هستند و نمی توان این دو وظیفه را کاملا مجزا از همدیگر دید.
به عبارت دیگر، این دو وظیفه باید با کمک یک مدیریت واحد هماهنگ انجام شود، نه این که هرکدام از نهادها به صورت جزیره ای و منفک از همدیگر عمل کنند.
فرض کنید اگر رهاسازی مصدوم از سوی نیروهای هلال احمر با دقت و اصول حرفه ای انجام نشود و مثلا با یک حرکت اضافه، سیستم نخاع مصدوم آسیب ببیند، آن وقت نمی توان از اورژانس توقع داشت که بیمار تصادفی را از این شرایط ناگوار خارج کند یا نمی شود که مسئولیت این اهمال وظیفه را به گردن اورژانس انداخت.
اینجاست که نیاز به مدیریت واحد برای تجمیع نیروها و ارائه خدمات امدادی استاندارد به بیمار، خودش را بیش از پیش نشان می دهد.
جادهها؛ بیشترین مکان تداخل وظایف
راهداری، آتش نشانی، شهرداری ها، پلیس، وزارت بهداشت و هلال احمر، بخشی از نیروهای امدادی هستند که هرکدام وظیفه ای جداگانه برای کمک به مصدومان تصادفات برعهده دارند، اما به دلیل این که مدیریت یکپارچه ای بر آنها اعمال نمی شود، گاهی تداخل وظیفه بین فعالیت این نهادهای امدادی اجتناب ناپذیر می شود.
حسن عباسی، سخنگوی اورژانس تهران در گفت وگو با جام جم بر این باور است که تداخل وظایف نیروهای امدادی در جاده های برون شهری بیشتر اتفاق می افتد و در موارد دیگر مثل نجات مصدوم از کوهستان یا نجات شهروندان از سیلاب، کمتر شاهد موازی کاری هستیم.
عباسی می گوید، این که گاهی دیده می شود در یک جاده، کانکس های اورژانس و هلال احمر در کنار همدیگر هستند، ولی مثلا در جاده ای دیگر احتمال دارد هیچ کدام از این دو نهاد امدادی حضور نداشته باشند، مشکل دیگری است که برخی نمایندگان مجلس هم پیشتر به آن اشاره کرده بودند.
البته در پایان باید حتما به این نکته هم اشاره کرد که نیت همه نیروهای امدادی برای نجات فرد مصدوم، نیتی خیر است و همه نیروهای امدادی دولتی و مردمی می خواهند به سبک خودشان مشکل را حل کنند، ولی معضل اینجاست که این کار خیر به درستی مدیریت و هدایت نمی شود و از توان نیروها به خوبی استفاده نمی کنند.
20 کشته در حوادث ترافیکی اولین روز طرح نوروزی پلیس
سفرهای نوروزی از دوشنبه، بیست و پنجم اسفند آغاز شده و تا پانزدهم فروردین ماه ادامه پیدا می کند، سرپرست مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا درباره آمار تلفات نوروزی در این روز گفت: متاسفانه در حوادث و تصادفات رانندگی که دوشنبه به وقوع پیوست، 20 نفر از هموطنان جان باختند و 485 نفر مجروح شدند.
نادر رحمانی در گفت وگو با فارس افزود: متاسفانه توجه نکردن به جلو به دلیل خستگی و خواب آلودگی و تخطی از سرعت مطمئنه در جاده های کشور به وقوع تصادفات زیادی در محورهای مواصلاتی کشور منجر شد.
سرپرست مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا تصریح کرد: آمار اعلام شده مربوط به آمار سر صحنه است و ممکن است تعداد کشته شدگان بیشتر از این باشد.
وی به مسافران نوروزی توصیه کرد که همواره با سرعت مطمئنه در جاده ها رانندگی کنند و از سبقت غیرمجاز و رانندگی با حالت خستگی و خواب آلودگی بپرهیزند.
رحمانی خاطرنشان کرد: رانندگی با سرعت مطمئنه می تواند به راننده این امکان ر ا بدهد که بتواند به آسانی توقف کرده و از برخورد احتمالی جلوگیری کند.
امین جلالوند - گروه جامعه
در آستانه نوروز و افزایش سفرهای برونشهری و درونشهری رییس پلیس بزرگ راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی مسایل مهمی را روز گذشته در دهمین همایش سراسری روسا و مدیران پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا یادآور شد.
وی در این همایش بر ضرورت راهاندازی آتشنشانی جادهیی تاکید کرد و اسامی برخی خودروها را بهعنوان پرخطرترینها اعلام کرد و از افزایش 15درصدی توان ناوگان خودرویی راهور در نوروز و ادامه تجهیز جادهها به سیستمهای هوشمند خبر داد. در این همایش موضوع مهم اما تکراری دیگری اعلام شد که ۲۰درصد تصادفات جادهیی ناشی از مکالمه با تلفن همراه است. با این حال سردار اسکندر مومنی در نشست فرماندهان پلیس راهنمایی و رانندگی کشور گفت: بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون وسیله موتوری در دنیا وجود دارد.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا با اشاره به اینکه در ۱۰سال گذشته تعداد خودروها ۱۳۵درصد رشد داشته است، گفت: به ازای هر ۱۰هزارخودرو 5.9 کشته در کشور ثبت میشود. وی افزود: تعداد کل کشتههای دنیا هزار و ۳۰۰ نفر برآورد شده که به ازای هر ۱۰هزار وسیله نقلیه در دنیا 7.5 نفر کشته میشوند.
مومنی با اشاره به اینکه در ایران این رقم به ازای هر ۱۰هزار خودرو 5.9 نفر است، افزود: از سال ۸۴ تا ۹۳ شاهد سیرصعودی تولید خودرو بودهایم. مومنی گفت: سال ۸۴ تعداد خودروها 7.5میلیون برآورد شده که این رقم درحال حاضر به ۱۸میلیون رسیده که رشد ۱۳۵درصدی دارد. رییس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور تعداد گواهینامههای رانندگی را نیز تا سال ۸۴، ۱۸میلیون اعلام کرد و افزود: این عدد درحال حاضر به ۳۴میلیون گواهینامه رسیده است. مومنی افزود: تعداد کشتهها از ۲۷هزار و ۷۶۲ نفر در سال ۸۴ به ۱۶هزار نفر در پایان سال ۹۳ رسیده و این درحالی است که از همایش سال قبل تا همایش امسال هزار و ۲۴۳ نفر کمتر کشته شدهاند. سردار مومنی افزود: هدفگذاری ما برای پایان سال ۹۵ این است که تعداد کشتهها را به حداقل ۱۳هزار نفر برسانیم و اعتقاد داریم کاهش سوانح و تصادف و ارتقای فرهنگ ترافیک در بین مردم با استفاده از رسانه است.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی با اشاره به اینکه۲۰درصد تصادفات جادهیی بهدلیل مکالمه با تلفن همراه رخ میدهد، گفت: در سازمان ملل همچنین درکشورمان برنامهریزیهایی صورت گرفته تا این آمار کاهش پیدا کند. سردار اسکندر مومنی، رییس پلیس راهنمایی رانندگی کشور درحاشیه این همایش فرماندهان پلیس راهنمایی و رانندگی سراسر کشور در جمع خبرنگاران گفت: این همایش با حضور حدود1000نفر از روسای پلیس تخصصی راهور برگزار شده و قرار است در اجرای طرحهای نوروزی سال ۹۴ بیش از ۵۰ هزار نفر از ماموران پلیس راهور کار کاهش ترافیک همچنین مدیریت حمل و نقل جادهیی را برعهده داشته باشند. وی افزود: در نوروز ۴۱درصد تلفات بهدلیل برخورد دو خودرو و واژگونی رخ میدهد که این برخورد و واژگونی ناشی از خوابآلودگی و عدم ایمنی خودروهاست.
سردار مومنی در ادامه با اشاره به اینکه تلاش خواهیم کرد با توجه بیشتر به معاینه فنی همچنین فرهنگسازی برای عموم رانندگان در زمان خوابآلودگی آمار تصادفات را کاهش دهیم، افزود: براساس بررسیهای انجام شده، پراید، پیکان و وانت نیسان همچنان پرحادثهترین خودروهای کشور هستند و بیشترین آمار تصادفات را به خود اختصاص میدهند.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور با اشاره به اینکه در نوروز امسال ۱۵درصد توان موتوری پلیس راهنمایی و رانندگی افزایش خواهد یافت، افزود: این درحالی است که ما پیگیر جایگزین خودروهای جدید بهجای خودروهای فرسوده فعال درحال حاضر هستیم اما با توجه به دستورالعملها و محدودیتهایی که وجود دارد سعی ما بر این است از خودروهای داخلی برای نوسازی ناوگان حمل و نقل پلیس استفاده کنیم اما اجازه واردات خودرو خارجی را نداریم.
تفاهمنامه پلیس راهور با سازمان راهداری برای هوشمندسازی جادهها
وی در ادامه درباره سیستم هوشمندسازی جادههای کشور گفت: براساس تفاهمنامههایی که با سازمان راهداری منعقد شده، قرار است ۳۰هزارکیلومتر از جادههای کشور به این سیستم متصل شوند که با توجه به ۵ هزارکیلومتر مجهز شده قبلی امیدواریم بتوانیم نظارت بهتری در جادههای کشور داشته و از وقوع تخلفات و حوادث مرگبار جلوگیری کنیم. بهگفته مومنی 20تا 25درصد تخلفات رانندگی توسط دوربینهای هوشمند ثبت میشود. رییس پلیس بزرگ راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی درباره اینکه میزان خطای دوربینهای هوشمند چقدر است، اظهارکرد: ما نمیگوییم این دوربینها هیچ خطایی ندارند اما خطای آنها در حد صفر است.
مومنی در ادامه درباره موضوع آتشسوزی خودروها و امدادرسانی به آنها نیز گفت: آتشنشانی با همکاران ما در راهور همکاری لازم را داشته است اما از آنجا که آتشنشانی در شهرها زیرنظر شهرداری فعالیت میکند و برای حضور در حوادث باید با شهرداریها هماهنگ باشد لذا تا زمان برقراری این هماهنگی و حضور ماموران آتشنشانی در محل حادثه، زمان زیادی سپری میشود که امیدواریم با ایجاد یک مدیریت یکپارچه و هماهنگ حضور در محل حادثه در کمترین زمان ممکن رخ دهد.
مومنی در واکنش به این ادعا که برخی از ماموران پلیس راهور ممکن است رشوه بگیرند، گفت: شاید در سالهای دور این پدیده رخ میداد اما درحال حاضر آمارهای مربوط به آن کاهش یافته اما مدعی نمیشویم که دیگر چنین موضوعی وجود ندارد.
بیشترین کشتههای حوادث رانندگی در جادههای برون شهری
جانشین رییس پلیس راهور ناجا با اشاره به اینکه از کل کشتههای حوادث رانندگی 72.8درصد مربوط به جادههای برونشهری است، گفت: از این آمار 26.5درصد مربوط به حوادث درونشهری است.
سردار موسی امیری با اشاره به افزایش آمار تعداد کشته شدگان رانندگان و تصادفات افزود: امسال این آمار 39.9درصد رشد داشتهاین درحالی است که سال گذشته این آمار ۳۱درصد اعلام شده بود.
وی افزود: در ۱۰ماهه سال جاری از این تعداد کشتهها ۵۲ درصد در محل حادثه، 38.9درصد در مراکز درمانی و 7.7درصد درحال انتقال به بیمارستان فوت کردهاند.
جانشین رییس پلیس راهور ناجا در ادامه با اشاره به ضبط ۶۱۷۸ جلد گواهینامه طی ۱۰ماهه سال ۹۳ گفت: از این تعداد گواهینامه ۲۹۴۹جلد مربوط به تخلفات درونشهری و ۳۲۲۹جلد مربوط به تخلفات برونشهری بوده است.
امیری به بیشترین روزهای تصادف فوتی و جرحی در سه سال اخیر اشاره کرد و گفت: در سال ۹۱، ۱۳فروردین با ۵۴۰ فقره تصادف و سال ۹۲ روز ۲۹ اسفند با ۴۳۸ فقره و سال ۹۳ روز هشتم فروردین ماه با ۴۰۲ فقره بالاترین آمار تصادفات فوتی و جرحی را به خود اختصاص داده بودند.
روزنامه تعادل
آمار مرگ و میر در حوادث نوروزی نشان میدهد در پنج سال گذشته جادههای کشور جان ۶۵۳۳ شهروند را گرفتهاند اما آمارها رو به کاهش است و امید میرود سال نو شاهد کمترین میزان مرگ در جادهها باشیم.
نوروز ۱۳۹۴ آرام آرام فرا میرسد و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و مردم اما باز هم بازار خرید و فروش خودرو و معاینه فنی داغ داغ است و بالا و پایین شدن قیمت خودرو هم نشان میدهد سفرهای زمینی سهم بالایی در مسافرتهای نوروزی کشور خواهد داشت. براساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از ۲۹ اسفندماه تا پایان ۱۵ فروردینماه سالجاری، ۵۶ میلیون و ۵۸۶ هزار و ۱۵۳ نفر اقامت در شب در کشور به ثبت رسیده که بازدید از جاذبههای گردشگری در این مدت ۳۰ میلیون و ۹۵ هزار و ۵۶۸ مورد بوده و نشان از وسعت سفرهای نوروزی دارد.
در این میان رسانهها از زبان مسوولان توصیه، تذکر و هشدار به مسافران نوروزی را آغاز کردهاند اما واقعا این توصیهها در آمار تصادفات نوروزی و به ویژه مرگ و میر در جادههای شلوغ تعطیلات عید تاثیرگذار بوده است؟
۱۶ هزار مجروح در نوروز ۸۷
آمار نوروز سال ۱۳۸۷ جادههای کشور نشان میدهد اورژانس کشور ۷۳ هزار و ۵۲۶ مورد ماموریت امدادی انجام داده که ۱۶ هزار و ۶۵ مورد آن برای خدمترسانی به تصادفیها و مجروحان ترافیکی و ۵۶ هزار و ۴۹۲ مورد آن خدمات درمانی به غیرتصادفی بود.
۱۲ هزار مصدوم در نوروز 89
به گزارش مهر، اورژانس کشور تعداد مجروحان حوادث نوروز ۸۹ را بر این اساس اعلام کرد: تعداد ماموریتهای اورژانس در ایام نوروز ۵۲ هزار و ۹۵۲ مورد بوده که از این تعداد ۱۲هزار و ۶۹۶ مورد مصدوم ناشی از حوادث ترافیکی و ۴۰ هزار و ۲۵۶ مورد بیمار نیازمند به خدمات فوریتهای پزشکی بودهاند.
۳۱ هزار مجروح در نوروز 92
آمار مرگومیر در تصادفات نوروزی در حالی است که به گزارش اورژانس کشور در نوروز ۹۲ تعداد ۱۷۳ هزار و ۱۹۲ ماموریت اورژانسی انجام شد که حدود ۳۱ هزار و ۷۲۳ مورد آن کمکرسانی به مجروحان تصادفات رانندگی بود و از این تعداد چهار هزار و ۵۰۰ نفر در محل به صورت سرپایی درمان و ۲۷ هزار و ۷۲۱ نفر به بیمارستان منتقل شدند.
انتقال ۷۳ هزار مصدوم به بیمارستان در نوروز 93
همچنین براساس اعلام اورژانس کشور، ۲۸ هزار و ۸۰۴ ماموریت ترافیکی و ۱۳۹ هزار و ۲۲۱ ماموریت غیرترافیکی توسط تکنسینهای اورژانس ۱۱۵ در نوروز ۹۳ انجام شد و نیروهای امدادی اورژانس ۱۱۵ پس از ارایه خدمات پزشکی به مصدومان حوادث و بیماران یادشده، بیش از ۷۲ هزار و ۸۳۸ نفر از بیماران و مصدومان را برای دریافت مراقبتهای تخصصی بیشتر به مراکز درمانی منتقل کردند که بیش از ۸۱ هزار و ۷۲۰ مورد از آسیبدیدگان و بیماران، توسط اقدام به موقع و تخصصی تیمهای اورژانس ۱۱۵ در محل درمان شدند.
همچنین در آمارهای پزشکی قانونی آمار مرگ بر اثر حوادث رانندگی در نوروز قابل تامل است اما میتوان به کاهش آمارها امیدوار بود. براساس آمارها در نوروز ۸۸ تعداد ۱۳۶۸ نفر در حوادث جادهای جان خود را از دست دادهاند که از این تعداد جاده مشهد بیشترین و جاده یاسوج کمترین تلفات را داشته است.
در نوروز ۸۹ این آمار عدد ۱۳۹۱ را نشان میدهد که رشد 7/1 درصدی دارد و بیشترین تلفات برای تهران و کمترین آن هم برای یاسوج بوده است.
براساس گزارشهای پزشکی قانونی کشور، فوت بر اثر حوادث رانندگی در نوروز ۱۳۹۰ تعداد یکهزار و ۳۲۲ نفر بود که در مقایسه با سال ۸۹ کاهش پنج درصدی داشت اما تصادفات سال ۹۱ در ایام نوروز عدد ۱۱۴۱ اعلام شد که نسبت به سال قبل کاهش خوبی را برخوردار بود.
سال ۹۲ نوروز در جادههای کشور با مرگ یکهزار و ۲۲۷ نفر و در سال ۹۳ مرگ ۱۰۸۴ نفر مواجه بودیم که این کاهش در نوع خود بیسابقه بود و امید میرود با توجه به ایمن شدن جادهها، خودروها و بالارفتن سطح فرهنگ ترافیک امسال با کمترین آمار حوادث در جادهها شاهد باشیم.
روزنامه جهان صنعت
مخاطرات سفرهای هوایی، ریلی و جادهای در ایران درحالی روبه افزایش است که در حدود ۳۱۲ طرح عمرانی ملی در حوزه راه و حملونقل بهصورت نیمه کاره وجود دارد.
کارشناسان معتقدند اتمام این طرحها میتواند خطرهای سفر در ایران را تا حد زیادی کاهش دهد اما مسائل و محدودیتهای مالی عملا باعث شده این طرحها سالها بهصورت نیمهکاره باقی بمانند و با شرایط رکودی فعلی هم نمیتوان امید زیادی به بازشدن بخت این طرحها داشت.
طرحهای نیمهتمام عمرانی با توجه به میل بالای مسئولان به کلنگزنی در سالهای گذشته تا حدی افزایش یافته است که در بخش راه و شهرسازی بهعنوان اصلیترین مجری پروژههای عمرانی، 510طرح نیمهتمام روی هم تلنبار شده است. از این تعداد 312 طرح مربوط به بخش راه و حملونقل است که همچنان به سرانجام نرسیده است.
طبق برآوردهای وزارت راه و شهرسازی اجرای طرحهای نیمهتمام در بخش راه و شهرسازی با نرخهای سال92 به 150هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. این میزان طرح در بخش راه در حالی روی زمین مانده است که مجموع بودجه عمرانی تخصیص یافته در سال92 به 12هزار میلیارد تومان رسیده است. رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهارنظری نسبت به کلنگزنیهای بیش از حد انتقاد کرده و اتمام پروژههای نیمهتمام را نیازمند 400هزار میلیارد تومان اعتبار دانسته است.
در شرایط فعلی وضعیت استفاده از فاینانس خارجی برای پروژهها بهدلیل وجود تحریمهای بینالمللی نیز چندان مساعد نیست. از سوی دیگر بدحسابی دولت در عدمپرداخت مطالبات پیمانکاران داخلی موجب شده تا بخش خصوصی داخلی نیز توان سرمایهگذاری و مشارکت در پروژهها را از دست بدهد. دولت پیشبینی کرده است که در برنامه خروج از رکود با انتظار اوراق صکوک، 20هزار میلیارد تومان از بدهی پیمانکاران را بپردازد تا شاید این بخش امکان فعالیت جدید را پیدا کند.
312طرح نیمه تمام در بخشهای جادهای، ریلی و هوایی قرار دارند که تکمیل آن میتواند، مخاطرات سفر را کاهش دهد. تلفات 21هزار نفری در حوادث جادهای در کنار حوادثی که در بخش ریلی و هوایی رخ میدهد، نیاز به تکمیل این طرحها برای افزایش ایمنی حملونقل را بیشتر نمایان ساخته است.
طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی برنامه اولویت دولت تکمیل طرحهای با پیشرفت فیزیکی بالای 80درصد و همچنین پیشبرد طرحهای خاص ازجمله طرحهای حائز اهمیت حیاتی نگهداری و ایمنسازی شبکهها، طرح تکمیل و توسعه فرودگاه امامخمینی، طرح آزادراه تهران - شمال و... است. تکمیل فرودگاه امام، امکان جابهجایی فرودگاه مهرآباد را فراهم خواهد ساخت و مخاطرات این بخش را کاهش میدهد. در بخش راه نیز، تکمیل طرحهایی نظیر آزادراه تهران- شمال و یا حتی اتمام طرحهای تعریض در جاده هراز و فیروزکوه میتواند به کاهش تلفات جادهای و ازبینرفتن ترافیک جادهای در این بخش منجر شود. با وجود این اما سقف زمانی برای تکمیل این طرحها دائما تغییر میکند و دوره زمانی طولانیتری برای آن درنظر گرفته میشود.
روزنامه همشهری/ 31 مرداد 1393
شهریور؛ دومین ماه داغ مسافرتها از امروز آغاز شده و بار دیگر کارشناسان نسبت به آمار بالای تلفات تصادفات در جادههای کشور هشدار میدهند و بر لزوم بررسی علل تصادفات و راهکارهای کاهش آن تاکید میکنند، هرچند آمارها بیانگر کاهش مرگ و میر تصادفات جادهای است، اما تعداد کشته شدهها در حوادث رانندگی آنقدر بالاست که هنوز میتوان از آن به عنوان فاجعه یاد کرد. برای نمونه سال 85 حدود 28 هزار نفر در تصادفات جادهای جان خود را از دست دادند،اما تعداد کشتههای حوادث جادهای کشور سال گذشته به 18 هزار نفر رسید، این در حالی است که در 13 سال گذشته سالانه به طور میانگین 20 هزار نفر از شهروندان در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده و پنج تا هفت برابر آن نیز دچار معلولیت شدهاند.
روز گذشته برنامه مناظره با موضوع بررسی علل تصادفات روی آنتن رفت. در نظرسنجی این برنامه حدود 36 درصد ازشرکتکنندگان افزایش کیفیت خودروها را به عنوان راهکاری موثر در کاهش تلفات تصادفات جادهای انتخاب کردند.
برخلاف اینکه در کشورمان سرانه خودرو کمتر از متوسط جهانی است، اما تلفات تصادفات جادهای چند برابر کشورهای توسعهیافته است، برای نمونه تلفات در ایران 9 برابر هلند و انگلستان و شش برابر ژاپن است. در این میان کارشناسان مناسب نبودن فرهنگ رانندگی، ایمنی خودرو و جادهها، ظرفیت کم حمل و نقل ریلی و بازدارنده نبودن جریمهها را از عوامل موثر در بالا بودن تلفات تصادفات جادهای معرفی میکنند.
برنامه روز گذشته مناظره به بررسی این عوامل پرداخت. به همین علت پرسش نظرسنجی این برنامه به شکلی طراحی شده بود تا شرکتکنندگان از بین چهار عامل اصلاح ایمنی جادهها، افزایش کیفیت خودروها، بهبود فرهنگ رانندگی و تشدید جریمه رانندگان حادثهساز، یکی را به عنوان راهکار موثر برای کاهش تصادفات در جادهها انتخاب کنند.
در پایان برنامه نیز حدود 36 درصد از شرکتکنندگان به ارتقای کیفیت خودروها، حدود 31 درصد به بهبود فرهنگ رانندگی، حدود 27 درصد، به اصلاح ایمنی جادهها و حدود 4 درصد نیز به تشدید جریمههای رانندگان حادثهساز رای دادند.
مهمانان برنامه مناظره را نیز مرتضی شفیعی معاون مهندسی سایپا؛ بهروز غروی مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راهها؛ مهران قربانی مدیرکل ایمنی راهها در وزارت راه و شهرسازی؛ وحید مرندیمقدم معاون سازمان استاندارد ایران و محمدرضا مهماندار فرمانده پلیس راه نیروی انتظامی تشکیل میدادند.
رتبه پایین ایران
مرتضی شفیعی، معاون مهندسی سایپا با بیان اینکه یکی از مشکلات کشورمان این است که حوزه مسئولیتها مشخص نشده، یادآور شد: سالهای84 تا 93 روند کاهشی در تلفات جادهای داشتیم این در حالی است که تعداد خودروها حدود 5/2 برابر شده، نکته اینجاست که در این مدت توسعه فیزیکی داشتهایم، اما عامل اصلی که توسعه فکری است رشد زیادی نداشته است.
بهروز غروی، مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راهها نیز با اشاره به اینکه کیفیت جادهها مناسب نیست، بیان کرد: براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2007 رتبه ایران بین 178 کشور در تصادفات جادهای 168 بوده، اما در سال 2011 بین 180 کشور به 177 رسیده است، نکته اینجاست که اشتباههای ساده مردم نباید به جراحت و مرگ ختم شود.
غروی تصریح کرد: باید از مردم پرسید اکنون در جادهها احساس امنیت میکنند یا نه؟ افزون بر این مساله ایمنی فعالیت فرابخشی است، بنابراین باید همه سازمانهای درگیر در این حوزه با یکدیگر همکاری کنند.
وی یادآور شد: ما دراین حوزه مدیریت فرابخشی نداریم، علاوه براین کمیسیون ایمنی نیز اختیارات فرابخشی نداشته و اطلاعات سوانح و حوادث نیز در اختیارش قرار نمیگیرد.
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راهها عنوان کرد: حدود30 تا 35 درصد بودجه سلامت به قربانیان حوادث رانندگی اختصاص پیدا میکند، این در حالی است که حدود ده میلیون نفر در تصادفات جادهای کشور نانآور خانواده را از دست دادهاند.
مهران قربانی، مدیرکل ایمنی راهها در وزارت راه و شهرسازی نیز اظهار کرد: وضع تلفات جادهای کشور چیز عجیب و غریبی نیست، چون سال 1975 خیلی کشورها چنین مشکلی داشته و آن را برطرف کردهاند؛ بنابراین ما نیز میتوانیم از تجربه این کشورها استفاده کنیم.
قربانی ادامه داد: همه راهکارها را بانک جهانی اعلام کرده، واقعیت اینجاست اگر از این تجربهها استفاده نکنیم دچار اشتباه میشویم در واقع باید به تصادفات به عنوان یک مساله اجتماعی نگاه کرد و از توان سازمانهای مردمنهاد نیز در این باره بهره برد.
مدیرکل ایمنی راهها در وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه تصادفات موضوعی سیستمی است، خاطرنشان کرد: برای رفع این مشکل باید به نکاتی مانند آموزش، اعمال قانون، مهندسی راه و خودرو و نجات و فوریتهای پزشکی توجه کرد.
فرهنگسازی موفق رسانه ملی
وحید مرندیمقدم، معاون سازمان استاندارد ایران، با بیان اینکه باید سیستم تجزیه و تحلیل تصادفات در کشور وجود داشته باشد، عنوان کرد: استانداردسازی خودرو در کشور ما جوان است، چون از سال 82 بحث استانداردسازی خودروها مطرح شد، اما این مساله در دنیا سابقه طولانی دارد، اکنون در کشورمان برای خودروها به 55 استاندارد رسیدهایم.
محمدرضا مهماندار، فرمانده پلیس راه نیروی انتظامی نیز با بیان اینکه فرهنگسازی سازمان صداوسیما در این حوزه از دلایل کاهش آمار تلفات جادهای است، ادامه داد: سال گذشته 18 هزار نفر در تصادفات جادهای جانباخته و بیش از 300 هزار نفر نیز معلول و مجروح شدهاند، این در حالی است که مهمترین علل تصادفات نبود توجه به جلو، تخطی از سرعت مجاز و سبقت غیرمجاز است.
افزون بر این ناکافی بودن تجهیزات خودروها مانند کیسه هوا و ضعف در بدنه و آتشسوزی خودروها بعد از تصادفات شدت تصادفات را بالا میبرد.
مهماندار درباره عوامل انسانی نیز بیان کرد: ضعف در آموزش، نبود درک درست از خطر تصادفات از این موارد است، علاوه بر این باید یادآور شد، نبود رقابت بین شرکتهای خودروساز، ضعف در طراحی خودروها، نبود اعتبار کافی و حمایت نابجا از برخی خودروسازها نیز از دلایل بالا رفتن آمار تلفات جادهای است.
وی در مقابل معاون مهندسی سایپا که گفته بود مردم به دلیل انتشار اخبار اشتباه درک درستی از علل اصلی تلفات جادهای ندارند، تصریح کرد: نباید دفاع از سازمانها در اولویت قرار بگیرد، چرا باید خودروهای یک شرکت خودروساز کیفیت یکسانی نداشته باشند.
شفیعی نیز با اشاره به اینکه حدود 8000 خودروی عمومی که استاندارد نیستند در جادههای کشور تردد میکنند، ابراز کرد: باید در نظر داشت که خودروی پراید یک ماشین 5000 دلاری و ارزان است به همین دلیل قشری از آن استفاده میکنند که ممکن است همه نکات را رعایت نکنند.
با توجه به اینکه هر سال شهروندان زیادی در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده و چند برابر آنها نیز اشخاص دچار معلولیت میشوند، باید از مسئولان کشور خواست راهکار مناسبی برای حل این مشکل بیندیشند، زیرا برنامه مناظره گواهی است بر این ادعا که مسئولان ارگانهای مختلف سعی در بیگناه نشان دادن خود و متهم کردن دیگران دارند، به همین دلیل تا زمانی که این نگاه تغییر نکرده و سازمانهای درگیر به قول معروف توپ را به درون زمین یکدیگر میاندازند، نمیتوان به کاهش آمارتلفات جادهای امیدوار بود.
مهدی آیینی/گروه جامعه
روزنامه جامجم (شنبه اول شهریور 1393)
وقتی حادثهای مثل سقوط یک هواپیما؛ خارج شدن قطار از ریل، تصادف رانندگی، سیل و زلزله اتفاق میافتد و عدهای در این سوانح جان خود را از دست میدهند و یا مجروح میشوند، سؤالی که پیش میآید این است که مسئولیت حفظ اموال باقی مانده از قربانیان این حوادث برعهده چه کسانی است. اموالی که در صحنه سوانح و حوادث باقی میماند صاحبانی دارد که یا کشته و یا زخمی شدهاند و باید از دست تعدی برخی درامان بماند و به وارثان و صاحبان آنها داده شود.
درست است که در لحظات وقوع حادثه، مهمترین اولویت نجات جان حادثه دیدگان است، اما درکنار آن باید در خصوص اموالی که درمحل میماند و مسلما صاحبانی دارد، مراقبت و محافظت صورت گیرد.
حادثه در بزرگراه!
خانمی که در یک صحنه تصادف در بزرگراهی در تهران شاهد مرگ فرزند جوانش بوده است، در این باره میگوید: در وسط بزرگراه خودروی حامل من و همسرم و پسرم خراب شد و هنگامی که پسرم پیاده شد که دلیل آن را بفهمد، خودرویی با او برخورد کرد و بر روی زمین افتاد. من و همسرم با دیدن این صحنه از خودرو خارج شدیم و به سراغ پسرم رفتیم .
خون زیادی از سرش میریخت و من او را درآغوشم گرفته بودم و کمک میخواستم. با توقف خودروها جمعیت زیادی در اطراف ما جمع شده بودند و درهای خودرو هم بازمانده بود. بالاخره با تلاش زیاد آمبولانسی از میان جمعیت راهش را باز کرد و به سراغم ما آمد و بعد هم ماموران پلیس آمدند. پیکر فرزندم را به آمبولانس منتقل کردند و من و همسرم هم با آنها رفتیم و ماموران خودروی ما را به پارکینگ انتقال دادند.
در بیمارستان فوت پسرم به ما اعلام شد و کارهای مربوطه به سرعت انجام گرفت و بعد از برگزاری مراسم، وقتی که همسرم برای تحویل گرفتن خودرو به پارکینگ رفت، متوجه شدکه برخی اموال و پولهایمان که تقریباً تمامی داراییمان بود به سرقت رفته است. ماموران کلانتری مربوطه با بیان اینکه تمامی اموال موجود در خودرو را در همان صحنه تصادف صورت جلسه کردهاند اظهار داشتندکه قبل از رسیدن آنها به صحنه حادثه احتمالاً برخی افراد حاضر در محل به خودروی ما دستبرد زدهاند.
اعمال مغایر با انساندوستی و کمکرسانی
به گفته کارشناسان، درجریان بروز هر سانحه و رویدادی با حضور گسترده افرادی که به قصد کمک و امداد رسانی به محل وارد میشوند، مواجه هستیم و هستند برخی از افراد که از این موضوع سوءاستفاده میکنند و نه با نیت کمک که با هدفهای دیگری خود را به محل میرسانند. در برخی سوانح مثل سیل و زلزله که شمار زیادی از افراد درگیر آن میشوند و به تناسب میزان امدادرسانی گسترده را هم میطلبد، بعضاً اخباری مبنی بر وقوع سرقت از محلهای تخریب شده را شنیدهایم و آن را درمنافات با روح انسان دوستی وکمکرسانی در زمان بروز این نوع رویدادها میدانیم و یا بوده مواردی که کمکهای ارسالی به مناطق سیل و زلزله زده از جای دیگری سردرآوردهاند.
حفظ اموال برعهده ضابطان قضایی
دکتر سرهنگ رضا غنیلو ـ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی و کارشناس رسمی دادگستری در گفتوگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات اظهار میدارد: حفظ اموال برجای مانده در تمامی صحنههای سوانح و حوادث، برعهده ضابطان قضایی است که ماموریت حضور درصحنه را پیدا میکنند.
وی میگوید: در جریان صحنه تصادف شهری پلیس راهور آن شهر، در تصادف جادهای پلیس راه، در صحنه وقوع جنایت در محل کلانتری و یاپاسگاه انتظامی؛ درجریان سیل و زلزله ماموران انتظامی و ضابطان قضایی و در جریان حوادث سقوط هواپیما و قطار، نزدیکترین ضابطان قضایی و ماموران انتظامی به صحنه حادثه مکلف هستندکه از صحنه حادثه حفاظت و از بهم زدن آن جلوگیری کنند.
غنیلو اضافه میکند: درتمامی این صحنه اول باید برای نجات مصدومان حادثه اقدامهای اساسی و فوری به عمل آید و بعد اگر امکان کمک کردن به حادثه دیدگان وجود نداشته باشد، مثلاً در سقوط هواپیمایی که سرنشینان آن جان باختهاند، نباید گذاشت به چیزی دست بخورد و جابجایی صورت گیرد. این امر میتواند درکشف علت بروز حادثه نقش اساسی داشته باشد، تا اینکه مسئول اصلی در پیگیری این حادثه دستور انتقال باقی ماندههای صحنه حادثه را بدهد که در این صورت هم ماموران مسئول در محل باید با دقت، تمامی اموال موجود و جزئیات و محل قرار گرفتن و حتی تعداد و نوع آن را صورتجلسه کنند و در بستهبندیهای مشخص و نشان دار قرار دهند و به مقر خود منتقل و در گاوصندوق نگهداری کنند تا بعد آنها را تحویل مرجع قضایی پرونده حادثه دهند.
این کارشناس دادگستری میافزاید: برخی جزئیات مانده در صحنه حادثه میتواند به پلیس و قاضی پرونده درکشف سرنخهای روی دادن آن حادثه کمک کنند و از اینرو جمعآوری دقیق آنها لازم است. مثلاً در صحنهای که جنایتی روی داده است قاضی دستور پلمب محل را میدهد تا سرنخها و ردهای موجود از بین نرود و عاملان جنایت شناسایی و دستگیر شوند و بعد از آن است که قاضی دستور رفع پلمب و تحویل اموال به اولیا دم را صادر میکند.
شناسایی ولی دم در تحویل اموال قربانیان
دکتر غنیلو تاکید میکند: تحویل اموال به ولی دم انجام میگیرد، نه وراث. زیرا شمار ورثهها میتواند زیاد باشد، از اینرو ولی دم در این پروندهها شناسایی و سپس اموال به او سپرده میشود.وی اضافه میکند: اگر در صحنه حادثه سرقتی روی دهد، ولی دم و یا فردی که برایش حادثه رخ داده است، میتواند در این خصوص اعلام شکایت کند و پرونده در مراجع قضایی پیگیری شود.
این استاد دانشگاه علوم انتظامی با اشاره به اینکه در حوادثی مانند سقوط هواپیما، خارج شدن قطار از ریل، سیل و زلزله که امکان دارد صاحبان اموال جان خود را از دست داده باشند، باید ماموران مربوط همه لوازم و وسایل موجود را به خوبی جمعآوری کنند میافزاید: در این شرایط حتی وجود یک علامت و یا یک اسم هم میتواند در شناسایی بازماندگان کمک موثری کند، در غیر این صورت برای پس دادن این اموال به ورثه نیاز است که تحقیقات صورت گرفته واحراز مالکیت شود.
اموال شخصی که از متوفیان در این نوع سوانح برجای میماند، به دلیل اینکه مشخص است از چه کسی برجا میماند، مشکلی برای استرداد به بازماندگان ندارد. اما در خصوص اموال دیگر شناسایی صاحبان آنها زمانبر است و امکان اشتباه هم وجود دارد.
حفظ صحنه حادثه برای کشف جرم
غنیلو به افرادی که به دنبال وقوع حوادث این چنینی در محل حاضر میشوند، توصیه میکند برای اینکه حقی از کسی ضایع نشود و آسیبی به تحقیقات درباره حوادث وارد نیاید و دلایل اثبات جرم از بین نرود، هرگز سعی در بهم زدن صحنه حادثه نکنند و اجازه دهند ماموران تحقیق، صحنه را حفظ و جمعآوری کنند. این افراد اگر در اطراف محل حادثه اموال و اشیا و یا تکهای از جسم حادثه دیده را دیدند، باید موضوع را اطلاع دهند و یا آن را به بالاترین مقام صحنه حاضر در محل، تحویل دهند. در تصادف دواتوبوس اسکانیا در جاده قم در شهریور پارسال که آتش سوزی شدید آن سبب شد شماری از مسافران جان خود را از دست بدهند، در جریان بررسی صحنه حادثه توسط ماموران پلیس و آتش نشانی مقداری طلا که به واسطه حرارت زیاد آتش ذوب شده بود، به دست آمد که باتنظیم صورت جلسه تحویل مرجع قضایی شد.
طرح ادعا برای برخی از اموال مجهول
دکترغنیلو درباره نحوه تحویل اموالی مانند طلاهای ذوب شده که در حادثه مزبور که اصل تعلق آن به قربانی خاص نامشخص است، میافزاید: در این موارد چون دلایلی برای شناسایی نمانده است، موضوع ادعا مطرح است. یعنی مقام قضایی منتظر میشود که بازماندگان درباره این اموال ادعایی در محاکم مطرح کنند تا به آن رسیدگی شود. بعد مرجع قضایی احصا میکند که چقدر طلا و متعلق به کدام یک از ادعاکنندگان است و بر همین اساس هم حکم میدهد.
مثلاً فردی مدعی می شود که همراه قربانی حادثه یک کیلوگرم طلا بوده است و یا فردی دیگری ادعا میکندکه قربانی حادثه یک رشته گردنبند طلا همراه داشته است که با توجه به این موضوع، دادگاه رای به تقسیم میدهد که طلای باقی مانده در صحنه حادثه بین افراد مدعی که ادعا خود را ثابت کردهاند، به نسبت اعلام شده تقسیم شود.
مسئول جبران خسارات وارده
اسماعیل رضوانفر ـ قاضی اجرای احکام دادسرای جرایم جنایی تهران هم با اشاره به این مطلب که بسته به نوع حادثه و شدت آن، میتوان درباره اموالی که باقی مانده است تصمیم گرفت، به گزارشگر روزنامه اطلاعات میگوید: برخی سوانح مثل سقوط هواپیما به دلیل شدت برخورد و یا آتشسوزی، چیزی از اموال باقی نمیماند و اگر اموالی هم پیدا شود، کارآیی لازم راندارد و استفاده مطلوبی نمیتوان از آنها کرد.
وی میافزاید: در حوادثی که از شدت کمتری برخورددار است، مثلاً سقوط در حال نشستن هواپیما و یا ازخط خارج شدن قطار مسافربری معمولاً اموال مسافران دارای قبوضی است که میتوان نسبت به شناسایی و استرداد آن به صاحبان و یا بازماندگان، اقدام کرد.
به گفته این قاضی دادسرای جنایی تهران، به طور کلی در نظامهای حکومتی که مسئول حفاظت و حمایت از انسانها در برابر بلایای طبیعی و انسانی هستند، جبران خسارت وارده هم برعهده آنهاست.
مثلاً اگر سیلی اتفاق بیفتد و اموال مردم نابود شود، اگر بیمه اموال وجود داشته باشد، بیمهگذار مسئول جبران خسارت است، اما اگر بیمه نباشد، نظام حکومتی مسئول جبران خسارت است.
رضوانفر می گوید: در سوانحی که مسئولان مربوطه در بروز آن مقصر شناخته میشوند، به نسبت قصورشان باید جبران خسارت کنند که میتواند جبران نیازهای درمانی و یا نیازهای مادی افراد آسیب دیده باشد. چند سال قبل یک انبار بزرگ کالا در یک منطقه تجاری تهران دچار آتشسوزی شدید شده بود، به نحوی که چندین ایستگاه آتش نشانی برای مهارآن آتش در محل حاضر شده بودند.
سردار رادان فرمانده وقت پلیس تهران به دنبال اطلاع از وسعت این آتش سوزی و محل آن و ازدحام جمعیت بسیار در آنجا، دستور استقرار نیروهای یگان امدادی و پلیس آگاهی را برای حفاظت از مغازهها و خانههای اطراف این محل تا چند صدمتر از محل آتش سوزی را صادر کرد. این تدبیر پلیسی از آن جهت بود که برخی با سوءاستفاده از ازدحام و شلوغی اقدام به تعرض به اموال دیگران نکنند و زیانی بجز زیان آتش سوزی برجا نماند.
در حوادث زلزله و سیل هم طبق دستورالعملهای موجود، ماموران انتظامی و نظامی به محض اطلاع باید در اطراف محل حادثه حلقه امنیتی و حفاظتی ایجاد کنند تا تعرضی به اموال موجود در منطقه صورت نگیرد و اگر شدت حادثه زیاد باشد، باید مقررات خاصی برای رفت و آمد افراد به محل تا زمان عادی شدن شرایط ایجاد کنند.
قاضی رضوانفر مسئولیت افرادی را که به محض اعلام حوادث طبیعی و عمدی باید برای حفاظت محل در آنجا حضور یابند، بسیار حساس میخواند و میافزاید: اولویت اصلی، انتقال مجروحان و دسترسی سریع آنها به مراکز درمانی است و بعد اقدامهای مراقبتی در آنجاست. اگر حادثه سقوط هواپیما باشد که یافتن جعبه سیاه هواپیما، جمعآوری قطعات باقی مانده و اموال مسافران و انتقال اجساد جزو اولویتهاست و اگر سیل و زلزلهای رخ داده باشد کمک به نیروهای امداد برای انتقال مجروحان و آواربرداری و بعد ایجاد حلقههای حفاظتی است. اگر صحنه جنایی باشد، عدم برهم زدن صحنه و جلوگیری از جابجایی اشیای آن و کشف سرنخها و بعد پلمب محل در دستور کار آنان قرار دارد.
وی دخالت افراد غیرمتخصص در صحنه برخی حوادث و سوانح را زیان بار میداند و میگوید: درست است که در زمان بروز حوادث، افرادعادی نزدیکترین افراد برای کمک به مصدومان هستند، اما امکان دارد کمک آنها به واسطه ناآشنایی با نحوه امدادرسانی نتیجه مرگباری داشته باشد. مثلاً فردی در تصادف دچار آسیب جدی گردن شده است و دخالت فرد ناآشنا میتواند او را به آسیب نخاعی هم مبتلا سازد و یا به واسطه سوءنیت برخی اموالشان به سرقت برود.
خط قرمزتا خاکستری
نعیمی ـ سرپرست روابط عمومی ستاد مدیریت بحران کشور با اشاره به اینکه بسته به سطح سوانح و بلایای طبیعی و یا حوادث روی داده، خط قرمز یا خاکستری برای آنها تعریف شده است و کمیتههای ستاد مدیریت بحران فعال میشوند، به گزارشگر روزنامه اطلاعات میگوید: در بحث تامین امنیت در مناطق وقوع حوادث و سوانح، کمیته امنیتی با حضور معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور تشکیل میشود و بسته به میزان رویداد نیروهای لازم برای تامین امنیت وارد عمل میشوند.
به گفته وی، کارگروه امنیتی و انتظامی شرح وظایف خاصی دارند و برای اینکه اموال مردم جابجا نشود، حلقههای حفاظت امنیتی در محل تشکیل میشود. نعیمی اضافه میکند: البته حوادث و سوانح دسته بندی میشوند، یعنی ستاد مدیریت بحران باکسب گزارش اولیه و برآورد حادثه و میزان زیانهای وارده، نیروها را وارد عمل میکند. اگر گسترده رویداد وسیع باشد، با اعلام خط قرمز همه مسئولان در بالاترین رده در کمیتههای 14گانه ستاد وارد عمل میشوند و اگر میزان رویداد گستردگی کمتری داشته و خاکستری باشد، مقامهای استانی و یا شهرستان وارد عمل میشوند.
سرپرست روابط عمومی ستاد مدیریت بحران تاکید میکند: در همه سوانح و رویدادها موضوع امدادرسانی و امنیتی و انتظامی اولویتهای اصلی است، یعنی همان طور که در امدادرسانی به مجروحان، انتقال اجساد قربانیان و کمکرسانی به بازماندگان باید سرعت عمل داشت، در مورد تامین امنیت محل حادثه، حفظ اموال و سرمایههای برجامانده و جمعآوری و نگهداری آنها در محلهای خاص نیز باید تدابیر لازم اتخاذ و اجرا شود.
فاطمه یارمحمدی/ روزنامه اطلاعات
شاید تلخترین خبری که مهمان همیشگی روزهای شاد مردم ایران است آمار کشتهشدگان جادههاست؛ آماری که هر چند در طول سالهای گذشته روند کاهشی به خود گرفته اما هنوز دومین عامل مرگ و میر در کشور تلقی میشود.
نبودش حادثهساز شده است، پلیس میگوید باید بسیاری از تصادفات خونین در جادهها را به پای آن نوشت چون آنجا که باید باشد، نیست.
معمای تابلوهای علائم راهنمایی و رانندگی در جادهها و نبود حفاظهای ایمنی ماجرای پیچیدهای شده است. نه فقط رانندگان اتوبوسهای بینشهری و کامیونداران که پای ثابت سفرهای جادهای هستند، بلکه حتی مسافرانی که هر سال تابستان همراه خانواده با خودروی شخصی راهی یکی از جادههای کشور میشوند، هم از نبود این تابلوها و حفاظهای ایمنی در برخی مسیرهای جادهای گلایه دارند. آنها میگویند نبود تابلوهای نشاندهنده مسیر، علائم هشداردهنده، تابلوهای تعیینکننده سرعت مجاز، خطکشیهای غیراستاندارد و... بلای جان رانندگان در بسیاری از محورها بخصوص جادههای دورافتاده شده است.
خسارتهای جبرانناشدنی
بررسیهای کارشناسی پلیس نشان میدهد نبود علائم هشداردهنده و تابلوهای نشاندهنده مسیر تاکنون تصادفات رانندگی خونینی را رقم زده و خانوادههای بسیاری را داغدار کرده است.
علیرضا شفقت، ساکن شهرستان تنکابن، پدر داغداری است که فروردین امسال تنها فرزندش را به دلیل تصادف رانندگی در مسیر جاده کشکو (هراتبر) به 2000 از دست داده است.
به گفته وی، پلیس در بررسی صحنه تصادف کمبود علائم هشداردهنده در مسیر و خطکشی غیراستاندارد را علت حادثه اعلام کرده است.
این شهروند یادآوری میکند، بارها اهالی محل در مورد خطرناک بودن این جاده و ایمن نبودن آن بخصوص برای عابران به وزارت راه تنکابن از طریق تلفن و نامه شکایت کردهاند، اما تاکنون هیچ رسیدگی به این درخواست نشده است.
بزرگراه حفاظ امن میخواهد
شهروند دیگری که دختر چهارده سالهاش چشم خود را در یک تصادف رانندگی حاصل از برخورد حیوان با خودرو در بزرگراه قزوین از دست داده است، میگوید: مشکلی که برای دختر من پیش آمده، مربوط به جادههای فرعی و نقاط کور کشور نیست، بلکه حادثه در بزرگراهی رخ داده که بر اساس قانون باید دارای حفاظ باشد تا عابر پیاده یا حیوانی نتواند وارد آن شود.
وی میافزاید: تصور کنید نیمهشب در حال حرکت با سرعت مجاز یکباره حیوانی وارد بزرگراه شده و با خودرو برخورد میکند. چه کسی مقصر این کوتاهیهاست و آسیبی را که خانواده و دختر من دیده است، چگونه میتوان جبران کرد؟
به گفته این شهروند، کوتاهی راهداری در این حادثه در دادگاه ذیربط هم بررسی و تائید شده، اما مسئولان راهداری همچنان زیر بار تقصیر خود نمیروند و یک سال است او را سر میدوانند. (مدارک و شماره پرونده قضایی نامبرده در دفتر روزنامه محفوظ است)
از کدام مسیر بروم؟
راننده دیگری با اشاره به مشکلی که چندی پیش همراه خانواده در مسیر جاده اصفهان به شهرکرد با آن مواجه شده است، تعریف میکند که در طول مسیر به یک سهراهی میرسد که باید یکی از راهها را برای رسیدن به شهرکرد انتخاب میکرد، اما دریغ از یک تابلو که به او نشان دهد کدام راه درست است.
این راننده در نهایت پس از توقف طولانی بر سر سهراهی با دیدن یک رهگذر میتواند نشانی دقیق را از وی بپرسد، اما معلوم نیست اگر بر سر چنین چندراهیهایی، از رهگذر یا اهالی محلی خبری نباشد که به داد مسافران برسد، رانندگان برای پیدا کردن مسیر درست از چه کسی باید کمک بگیرند؟
برخی رانندگان نیز میگویند در مواردی هم دیده شده که این تابلوها در محل مناسب جانمایی نشدهاند یا اطلاعاتی که روی آن عنوان شده، صحیح نیست. نصب سرعتگیرها در محل نامناسب یا با برجستگی خارج از استاندارد که به نوعی عملکرد آن را مانند دستانداز کرده است، موجب شده رانندگانی که با سرعت بالا در حرکت هستند هنگام رسیدن به این سرعتگیرها کنترل خودرو برایشان مشکل بوده و حادثه بیافرینند.
کمبود تابلو در جادههای فرعی و نقاط حادثهخیز
هرچند مسئولان پلیس نیز بارها نسبت به کمبود علائم راهنمایی و رانندگی در جادهها و حادثهآفرین بودن این وضع به مسئولان وزارت راه و سازمان راهداری هشدار دادهاند، اما گزارشهای مردمی که براساس آن همچنان از نبود علائم و تابلوهای هشداردهنده در بسیاری از محورهای جادهای گلایه دارند، نشان میدهد مسئولان ذیربط هنوز خطر را آنچنان که باید، جدی نگرفتهاند.
جانشین پلیس راه کشور در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: درمورد اینکه متاسفانه جادههای فرعی و راههای روستایی چه از لحاظ ایمنی راه و چه از لحاظ نصب تابلوها و علائم فقیر است، شکی نیست و مسئولان وزارت راه و سازمان راهداری باید در این زمینه اقدامات جدیتری انجام دهند.
سرهنگ پرویز سیاح البرزی به عنوان کارشناسی که سالها در حوزه تصادفات جادهای فعالیت داشته، معتقد است که مشکل اصلی هماکنون نه فقط در راههای روستایی و محورهای فرعی، بلکه در نقاط حادثهخیز است که تصادف رانندگی خونینی را رقم میزند.
وی توضیح میدهد: در برخی محورهای حادثه خیز درحالی که باید تابلوهای اطلاعرسانی و هشداردهنده برای اینکه رانندگان با دقت و احتیاط بیشتری رانندگی کنند، نصب شده باشد متاسفانه هیچ تابلویی نصب نشده است.
در برخی مسیرها نیز ممکن است تابلوها مغایر هم باشد، بهطور مثال در پیچ یک گردنه روی تابلو نوشته شده گردش به راست، درحالی که رانندگان باید به سمت چپ بپیچند!
جانشین فرمانده پلیس راه کشور تاکید میکند: البته پلیس راه بر اساس وظیفه و مسئولیت خود به طور مداوم وضع ایمنی راهها و جادهها را بررسی میکند و موارد لازم برای رسیدگی به سازمان راهداری اعلام میشود.
سرهنگ البرزی به ضرورت نصب تابلوهای دیجیتال در برخی محورها اشاره و تصریح میکند: به طور مثال در محور هراز هنگام تابستان جاده خشک است درحالی که تابلوهای نصبشده نشان میدهد که جاده لغزنده است و رانندگان باید مراقب باشند! به همین دلیل است که تابلوها باید با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر باشد تا بتواند اطلاعات درستی را به رانندگان منتقل کند.
کمبود فقط در جادههای فرعی و روستایی
مشکلاتی که به آن اشاره شد و گلایههای مسافران جادهای از کمبود و حتی نبود تابلو و علائم در برخی محورها را با مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حملونقل جادهای کشور در میان میگذاریم، اما این مقام مسئول در سازمان راهداری کشور نظر دیگری دارد.
مهران قربانی به جامجم میگوید: کمبود علائم راهنمایی و رانندگی یا تابلوهای نشاندهنده مسیر در راههای شریانی (راههایی که 85 درصد ترافیک و بار تردد خودروها در آن جریان دارد) دیده نمیشود و این مشکل بیشتر در راههای فرعی و روستایی وجود دارد.
به گفته وی، هماکنون 26 هزارکیلومتر راه شریانی در کشور وجود دارد که طی سالهای گذشته تلاش شده به میزان مورد نیاز علائم و تابلوها در این مسیرها نصب شود.
قربانی توضیح میدهد: درست است که مسئولیت پیگیری و نظارت بر نصب علائم و تابلوها هم در محورهای شریانی و هم در جادههای فرعی و روستایی با سازمان راهداری است، اما 200 هزار کیلومتر راه فرعی و روستایی آنقدر حجم وسیعی را شامل میشود که ترجیح داده شده امور مربوط به پیگیری برای نصب تابلوها و علائم در این مسیرها به ادارات راه و شهرسازی هر استان واگذار شود و آنها موظف هستند بر اساس بودجهای که به همین منظور در اختیارشان قرار میگیرد وضع ایمنی از جمله نیاز به نصب علائم و تابلو در راههای محدوده خود را کنترل و در صورت نیاز اقدام کنند.
البته سخنان مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور در حالی مشکل را صرفا به جادههای فرعی کشور معطوف میکند که بسیاری از شهروندان در جادههای اصلی و حتی بزرگراههای کشور بهدلیل نبود حفاظ ایمنی دچار سانحه میشوند.
طرح ساماندهی علائم ایمنی راه
تابلوها گاهی نهتنها کم نیست، بلکه در برخی جادهها ما با انباشتگی تابلو و علائم هم مواجه هستیم که این موضوع میتواند مشکلساز شود، به این معنی که فراوانی تابلوها و علائم میتواند حساسیت رانندگان را نیز نسبت به پیام این تابلوها کم کند.
مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور، با بیان این مطلب به اجرای طرحی از سوی سازمان راهداری اشاره میکند که بر اساس آن قرار است اثرگذاری تابلوها و علائم ایمنی راه که در جادههای کشور نصب شده است، افزایش یابد. به گفته قربانی، براساس این طرح که طرح ساماندهی و افزایش اثرگذاری علائم ایمنی راه نام دارد، در محورهایی که بیش از اندازه استاندارد تابلو و علائم نصب شده باشد، این تابلوها حذف شده و به جای آن در محورهای فرعی و روستایی که با کمبود در این زمینه مواجه است، نصب شود.
دزدها مقصرند!
حتی گاردریلها، علائم و تابلوهای نصب شده در جادهها و کابلهای برق داخل تونلها نیز از شر سارقان در امان نیست.
مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری کشور، دل پری از سرقت تجهیزات نصب شده در جادهها دارد. او میگوید همیشه هم مشکل کمبود تابلو و علائم از نصب نشدن نیست زیرا در بسیاری موارد تابلوها، گاردریلها و علائم نصب شده در جادهها به سبب جنس آنها سرقت میشود.
قربانی توضیح میدهد: تابلوها و علائم نصب شده در جادهها به دلیل اینکه جنسشان از آلومینیوم است، طعمه مناسبی برای سارقان است. آنها این تابلوها را حتی در روز روشن هم با تجهیزات خاصی کنده و به سرقت میبرند. قربانی میگوید: اخیرا سرقت گاردریلهای نصب شده در جادهها هم افزایش داشته است، از طرفی کابلهای برق داخل تونلها نیز به دلیل اینکه جنسشان از مس است شبانه سرقت میشود.
مردم گزارش دهند
این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور از مردم میخواهد که در مواردی که احساس میکنند در فلان جاده فرعی یا محور روستایی و بخصوص در تقاطعهایی که ممکن است تابلوها و علائم در آن گویا نباشد، آن را با شماره 1000141 در میان بگذارند تا در کمیته ویژهای که با حضور مسئولان سازمان راهداری و کارشناسان به طور دورهای برای بررسی وضع تابلوها و علائم نصب شده در جادهها تشکیل میشود در این باره تصمیمگیری شود.
هرچند مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور تاکید میکنند مسئولیت رسیدگی به وضع ایمنی راههای فرعی و روستایی که موضوع نصب علائم، تابلوها، خطکشیها و... نیز جزئی از آن است بر عهده ادارات راه و شهرسازی استانها گذاشته شده، اما برخی گزارشهای مردمی از رسیدگی نکردن این ادارات به درخواستهای اعلام شده و بخصوص اعلام نیاز اهالی روستاها برای ایمن سازی راههای پیادهرو و سوارهرو، حکایت دارد.این امر ضرورت نظارت هرچه بیشتر مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور بر عملکرد ادارات و شهرسازی استانها را روشن میکند.
نکته پایانی و مهم این است که چنانچه در چنین مواردی کوتاهی و قصور سازمان راهداری و ادارات تابعه آن در نصب تابلو، حفاظ، گاردریل و علائم هشدار دهنده بر اساس رای دادگاه ثابت شد، وظیفه قانونی و انسانی حکم میکند مسئولان ذیربط در اسرع وقت خسارت ناشی از آن را بپردازند، هر چند مرگ جوان تنکابنی و برگشت بینایی دختر سیزده ساله تهرانی به لحاظ عاطفی هرگز قابل جبران نیست.نبودش حادثهساز شده است، پلیس میگوید باید بسیاری از تصادفات خونین در جادهها را به پای آن نوشت چون آنجا که باید باشد، نیست.
معمای تابلوهای علائم راهنمایی و رانندگی در جادهها و نبود حفاظهای ایمنی ماجرای پیچیدهای شده است. نه فقط رانندگان اتوبوسهای بینشهری و کامیونداران که پای ثابت سفرهای جادهای هستند، بلکه حتی مسافرانی که هر سال تابستان همراه خانواده با خودروی شخصی راهی یکی از جادههای کشور میشوند، هم از نبود این تابلوها و حفاظهای ایمنی در برخی مسیرهای جادهای گلایه دارند. آنها میگویند نبود تابلوهای نشاندهنده مسیر، علائم هشداردهنده، تابلوهای تعیینکننده سرعت مجاز، خطکشیهای غیراستاندارد و... بلای جان رانندگان در بسیاری از محورها بخصوص جادههای دورافتاده شده است.
خسارتهای جبرانناشدنی
بررسیهای کارشناسی پلیس نشان میدهد نبود علائم هشداردهنده و تابلوهای نشاندهنده مسیر تاکنون تصادفات رانندگی خونینی را رقم زده و خانوادههای بسیاری را داغدار کرده است.
علیرضا شفقت، ساکن شهرستان تنکابن، پدر داغداری است که فروردین امسال تنها فرزندش را به دلیل تصادف رانندگی در مسیر جاده کشکو (هراتبر) به 2000 از دست داده است.
به گفته وی، پلیس در بررسی صحنه تصادف کمبود علائم هشداردهنده در مسیر و خطکشی غیراستاندارد را علت حادثه اعلام کرده است.
این شهروند یادآوری میکند، بارها اهالی محل در مورد خطرناک بودن این جاده و ایمن نبودن آن بخصوص برای عابران به وزارت راه تنکابن از طریق تلفن و نامه شکایت کردهاند، اما تاکنون هیچ رسیدگی به این درخواست نشده است.
بزرگراه حفاظ امن میخواهد
شهروند دیگری که دختر چهارده سالهاش چشم خود را در یک تصادف رانندگی حاصل از برخورد حیوان با خودرو در بزرگراه قزوین از دست داده است، میگوید: مشکلی که برای دختر من پیش آمده، مربوط به جادههای فرعی و نقاط کور کشور نیست، بلکه حادثه در بزرگراهی رخ داده که بر اساس قانون باید دارای حفاظ باشد تا عابر پیاده یا حیوانی نتواند وارد آن شود.
وی میافزاید: تصور کنید نیمهشب در حال حرکت با سرعت مجاز یکباره حیوانی وارد بزرگراه شده و با خودرو برخورد میکند. چه کسی مقصر این کوتاهیهاست و آسیبی را که خانواده و دختر من دیده است، چگونه میتوان جبران کرد؟
به گفته این شهروند، کوتاهی راهداری در این حادثه در دادگاه ذیربط هم بررسی و تائید شده، اما مسئولان راهداری همچنان زیر بار تقصیر خود نمیروند و یک سال است او را سر میدوانند. (مدارک و شماره پرونده قضایی نامبرده در دفتر روزنامه محفوظ است)
از کدام مسیر بروم؟!
راننده دیگری با اشاره به مشکلی که چندی پیش همراه خانواده در مسیر جاده اصفهان به شهرکرد با آن مواجه شده است، تعریف میکند که در طول مسیر به یک سهراهی میرسد که باید یکی از راهها را برای رسیدن به شهرکرد انتخاب میکرد، اما دریغ از یک تابلو که به او نشان دهد کدام راه درست است.
این راننده در نهایت پس از توقف طولانی بر سر سهراهی با دیدن یک رهگذر میتواند نشانی دقیق را از وی بپرسد، اما معلوم نیست اگر بر سر چنین چندراهیهایی، از رهگذر یا اهالی محلی خبری نباشد که به داد مسافران برسد، رانندگان برای پیدا کردن مسیر درست از چه کسی باید کمک بگیرند؟
برخی رانندگان نیز میگویند در مواردی هم دیده شده که این تابلوها در محل مناسب جانمایی نشدهاند یا اطلاعاتی که روی آن عنوان شده، صحیح نیست. نصب سرعتگیرها در محل نامناسب یا با برجستگی خارج از استاندارد که به نوعی عملکرد آن را مانند دستانداز کرده است، موجب شده رانندگانی که با سرعت بالا در حرکت هستند هنگام رسیدن به این سرعتگیرها کنترل خودرو برایشان مشکل بوده و حادثه بیافرینند.
کمبود تابلو در جادههای فرعی و نقاط حادثهخیز
هرچند مسئولان پلیس نیز بارها نسبت به کمبود علائم راهنمایی و رانندگی در جادهها و حادثهآفرین بودن این وضع به مسئولان وزارت راه و سازمان راهداری هشدار دادهاند، اما گزارشهای مردمی که براساس آن همچنان از نبود علائم و تابلوهای هشداردهنده در بسیاری از محورهای جادهای گلایه دارند، نشان میدهد مسئولان ذیربط هنوز خطر را آنچنان که باید، جدی نگرفتهاند.
جانشین پلیس راه کشور در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: درمورد اینکه متاسفانه جادههای فرعی و راههای روستایی چه از لحاظ ایمنی راه و چه از لحاظ نصب تابلوها و علائم فقیر است، شکی نیست و مسئولان وزارت راه و سازمان راهداری باید در این زمینه اقدامات جدیتری انجام دهند.
سرهنگ پرویز سیاح البرزی به عنوان کارشناسی که سالها در حوزه تصادفات جادهای فعالیت داشته، معتقد است که مشکل اصلی هماکنون نه فقط در راههای روستایی و محورهای فرعی، بلکه در نقاط حادثهخیز است که تصادف رانندگی خونینی را رقم میزند.
وی توضیح میدهد: در برخی محورهای حادثه خیز درحالی که باید تابلوهای اطلاعرسانی و هشداردهنده برای اینکه رانندگان با دقت و احتیاط بیشتری رانندگی کنند، نصب شده باشد متاسفانه هیچ تابلویی نصب نشده است.
در برخی مسیرها نیز ممکن است تابلوها مغایر هم باشد، بهطور مثال در پیچ یک گردنه روی تابلو نوشته شده گردش به راست، درحالی که رانندگان باید به سمت چپ بپیچند!
جانشین فرمانده پلیس راه کشور تاکید میکند: البته پلیس راه بر اساس وظیفه و مسئولیت خود به طور مداوم وضع ایمنی راهها و جادهها را بررسی میکند و موارد لازم برای رسیدگی به سازمان راهداری اعلام میشود.
سرهنگ البرزی به ضرورت نصب تابلوهای دیجیتال در برخی محورها اشاره و تصریح میکند: به طور مثال در محور هراز هنگام تابستان جاده خشک است درحالی که تابلوهای نصبشده نشان میدهد که جاده لغزنده است و رانندگان باید مراقب باشند! به همین دلیل است که تابلوها باید با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر باشد تا بتواند اطلاعات درستی را به رانندگان منتقل کند.
کمبود فقط در جادههای فرعی و روستایی
مشکلاتی که به آن اشاره شد و گلایههای مسافران جادهای از کمبود و حتی نبود تابلو و علائم در برخی محورها را با مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حملونقل جادهای کشور در میان میگذاریم، اما این مقام مسئول در سازمان راهداری کشور نظر دیگری دارد.
مهران قربانی به جامجم میگوید: کمبود علائم راهنمایی و رانندگی یا تابلوهای نشاندهنده مسیر در راههای شریانی (راههایی که 85 درصد ترافیک و بار تردد خودروها در آن جریان دارد) دیده نمیشود و این مشکل بیشتر در راههای فرعی و روستایی وجود دارد.
به گفته وی، هماکنون 26 هزارکیلومتر راه شریانی در کشور وجود دارد که طی سالهای گذشته تلاش شده به میزان مورد نیاز علائم و تابلوها در این مسیرها نصب شود.
قربانی توضیح میدهد: درست است که مسئولیت پیگیری و نظارت بر نصب علائم و تابلوها هم در محورهای شریانی و هم در جادههای فرعی و روستایی با سازمان راهداری است، اما 200 هزار کیلومتر راه فرعی و روستایی آنقدر حجم وسیعی را شامل میشود که ترجیح داده شده امور مربوط به پیگیری برای نصب تابلوها و علائم در این مسیرها به ادارات راه و شهرسازی هر استان واگذار شود و آنها موظف هستند بر اساس بودجهای که به همین منظور در اختیارشان قرار میگیرد وضع ایمنی از جمله نیاز به نصب علائم و تابلو در راههای محدوده خود را کنترل و در صورت نیاز اقدام کنند.
البته سخنان مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور در حالی مشکل را صرفا به جادههای فرعی کشور معطوف میکند که بسیاری از شهروندان در جادههای اصلی و حتی بزرگراههای کشور بهدلیل نبود حفاظ ایمنی دچار سانحه میشوند.
طرح ساماندهی علائم ایمنی راه
تابلوها گاهی نهتنها کم نیست، بلکه در برخی جادهها ما با انباشتگی تابلو و علائم هم مواجه هستیم که این موضوع میتواند مشکلساز شود، به این معنی که فراوانی تابلوها و علائم میتواند حساسیت رانندگان را نیز نسبت به پیام این تابلوها کم کند.
مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور، با بیان این مطلب به اجرای طرحی از سوی سازمان راهداری اشاره میکند که بر اساس آن قرار است اثرگذاری تابلوها و علائم ایمنی راه که در جادههای کشور نصب شده است، افزایش یابد. به گفته قربانی، براساس این طرح که طرح ساماندهی و افزایش اثرگذاری علائم ایمنی راه نام دارد، در محورهایی که بیش از اندازه استاندارد تابلو و علائم نصب شده باشد، این تابلوها حذف شده و به جای آن در محورهای فرعی و روستایی که با کمبود در این زمینه مواجه است، نصب شود.
دزدها مقصرند!
حتی گاردریلها، علائم و تابلوهای نصب شده در جادهها و کابلهای برق داخل تونلها نیز از شر سارقان در امان نیست.
مدیرکل دفتر ایمنی راه و حریم سازمان راهداری کشور، دل پری از سرقت تجهیزات نصب شده در جادهها دارد. او میگوید همیشه هم مشکل کمبود تابلو و علائم از نصب نشدن نیست زیرا در بسیاری موارد تابلوها، گاردریلها و علائم نصب شده در جادهها به سبب جنس آنها سرقت میشود.
قربانی توضیح میدهد: تابلوها و علائم نصب شده در جادهها به دلیل اینکه جنسشان از آلومینیوم است، طعمه مناسبی برای سارقان است. آنها این تابلوها را حتی در روز روشن هم با تجهیزات خاصی کنده و به سرقت میبرند. قربانی میگوید: اخیرا سرقت گاردریلهای نصب شده در جادهها هم افزایش داشته است، از طرفی کابلهای برق داخل تونلها نیز به دلیل اینکه جنسشان از مس است شبانه سرقت میشود.
مردم گزارش دهند
این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور از مردم میخواهد که در مواردی که احساس میکنند در فلان جاده فرعی یا محور روستایی و بخصوص در تقاطعهایی که ممکن است تابلوها و علائم در آن گویا نباشد، آن را با شماره 1000141 در میان بگذارند تا در کمیته ویژهای که با حضور مسئولان سازمان راهداری و کارشناسان به طور دورهای برای بررسی وضع تابلوها و علائم نصب شده در جادهها تشکیل میشود در این باره تصمیمگیری شود.
هرچند مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور تاکید میکنند مسئولیت رسیدگی به وضع ایمنی راههای فرعی و روستایی که موضوع نصب علائم، تابلوها، خطکشیها و... نیز جزئی از آن است بر عهده ادارات راه و شهرسازی استانها گذاشته شده، اما برخی گزارشهای مردمی از رسیدگی نکردن این ادارات به درخواستهای اعلام شده و بخصوص اعلام نیاز اهالی روستاها برای ایمن سازی راههای پیادهرو و سوارهرو، حکایت دارد.این امر ضرورت نظارت هرچه بیشتر مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کشور بر عملکرد ادارات و شهرسازی استانها را روشن میکند.
نکته پایانی و مهم این است که چنانچه در چنین مواردی کوتاهی و قصور سازمان راهداری و ادارات تابعه آن در نصب تابلو، حفاظ، گاردریل و علائم هشدار دهنده بر اساس رای دادگاه ثابت شد، وظیفه قانونی و انسانی حکم میکند مسئولان ذیربط در اسرع وقت خسارت ناشی از آن را بپردازند، هر چند مرگ جوان تنکابنی و برگشت بینایی دختر سیزده ساله تهرانی به لحاظ عاطفی هرگز قابل جبران نیست./ روزنامه جام جم
۴۴ درصد تصادفات دنیا در قاره ای که فقط ۱۶ درصد ماشین ها را در اختیار دارد
بررسی آمار کشته های حوادث رانندگی طی 19 سال اخیر نشان می دهد، آمار ها نه تنها کاهش چندانی نداشته است، بلکه تعداد تصادفات رانندگی همواره رو به افزایش بوده است.
محمد حسین نجاتی: تعداد تلفات جاده ای ، همچنان موضوعی نگران کننده در کشور است. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در تازه ترین گزارش خود با بررسی آمار تلفات جاده ای طی 19 سال اخیر اعلام کرد: حوادث برون شهری زمینه ساز 61 درصد از کل کشته های حوادث رانندگی در کشور و هم چنان سه عامل، نیروی انسانی، جاده وکیفیت وسایل نقلیه باعث افزایش تلفات رانندگی در کشور می شود. هم اکنون بر اساس امار های ارائه شده از سوی این مرکز، تصادفات رانندگی در سطح کشور از 32505 فقره در سال 1373 به 164986 فقره در سال 1385 افزایش یافته و با کاهش 22.6 درصدی در سال 1386 به 127606 فقره رسیده است. همچنین در سال های 1387 تا 1389 تعداد تصادفات رانندگی در سطح کشور نسبت به سال 1386 افزایش داشته است، اما در این افزایش اهنگ افزایش تعداد مجروحین تند تر از آهنگ افزایش تصادفات بوده است، به طوریکه در قبال افزایش سالانه 4.9 درصدی میزان تصادفات در این دوره تعداد مجروحین در همین دوره معادل 6.8 درصد افزایش داشته است.
حوادث برون شهری زمینه ساز 61 درصد از کل کشته های حوادث رانندگیتفکیک تلفات ناشی از حوادث رانندگی در حمل و نقل برون شهری و درون شهری طی سال های 1383 تا 1390 نشان می دهد، تعداد کشته در حوادث رانندگی برون شهری در سال 1383 معادل 15914 نفر یا 61 درصد کل کشته ها در حوادث رانندگی در سطح کشور به 17470 نفر در سال 1385 رسیده است. این رقم همچنین در سال 1390 نیز صدق می کند و بیش از 60 درصد کشته های حوادث رانندگی مربوط به حوادث جاده ای بوده است.
در نمودار زیر تعداد کشته های حوادث رانندگی طی 19 سال اخیر را بخوانید؛
مردم آسیا 16 درصد وسایل نقلیه جهان را در اختیار دارند و 44 درصد حوادث رانندگیاز آنجایی که یکی از عوامل در کشته و مجروح شدن افراد در حوادث رانندگی وسیله نقلیه است، اطلاعات ارائه شده از سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نشان می دهد، کشور های آسیایی و حوزه دریای مدیترانه با دارا بودن 16 درصد از کل وسایل نقلیه در جهان، بیش از 44 درصد از تلفات حوادث رانندگی را به خود اختصاص می دهند. در نگاه دیگر بررسی کل تلفات ناشی از حوادث رانندگی در جهان نشان می دهد، آسیا، آفریقا و آمریکا لاتین 80 درصد از سهم تلفات ناشی از حوادث رانندگی را در اختیار دارند، در صورتی که سهم کشور های اروپایی تنها 12 درصد وبقیه سهم سایر کشور ها بوده است.
به نقل از خبرآنلاین